Hiểu đúng về chữ Hiếu & hạnh hiếu.

Trong kinh Tăng chi bộ I, Đức Phật dạy: “Những ai đền ơn bằng cách nuôi dưỡng, cúng dường cha mẹ của cải vật chất, tiền bạc thì không bao giờ đủ để trả ơn cha mẹ. Nhưng những ai đối với cha mẹ không có lòng tin chân chánh thì khuyến khích, hướng dẫn cha mẹ an trú vào lòng tin chân chánh; đối với cha mẹ theo ác giới (các điều răn, giới cấm bất thiện) thì khuyến khích, hướng dẫn cha mẹ an trú vào thiện giới; đối với cha mẹ xan tham bỏn sẻn thì khuyến khích, hướng dẫn cha mẹ bố thí; đối với cha mẹ sân nhuế thì khuyến khích, hướng dẫn cha mẹ tu tập, an trú trong từ bi; đối với cha mẹ theo tà kiến, ác trí tuệ thì mang lại chánh kiến cho cha mẹ, khuyến khích cha mẹ an trú trong chánh kiến, trí tuệ, được như thế mới là làm đủ những gì người con cần làm đối với cha mẹ, mới là trả ơn đủ cho cha mẹ”.

Trong kinh Dhananjàni (Trung bộ II), Tôn giả Xá Lợi Phất hỏi một người tên Dhananjàni rằng: “Này Dhananjàni, nhà ngươi nghĩ thế nào? Một người vì cha mẹ làm các điều phi pháp, làm các điều bất chánh, và một người vì cha mẹ làm các điều đúng pháp, làm các điều chân chánh thì ai tốt đẹp hơn?”. Dhananjàni đã trả lời: “Thưa Tôn giả, người vì cha mẹ làm các điều phi pháp, làm các điều bất chánh, người ấy không tốt đẹp. Và thưa Tôn giả, người vì cha mẹ làm các điều đúng pháp, làm các điều chân chánh, người ấy tốt đẹp hơn”.

Tôn giả Xá Lợi Phất đã kết luận như sau:“Này Dhananjàni, những hành động chân chánh, đúng pháp, không làm các điều ác và làm các điều lành, với những hành động này có thể phụng dưỡng cha mẹ. Những người làm các điều ác để nuôi dưỡng cha mẹ cũng không thể tránh khỏi quả báo của những hành vi bất thiện của mình. Và như vậy không thể lấy lý do nuôi dưỡng cha mẹ để tự cứu mình và bào chữa cho những hành vi bất chánh của mình”.

Cũng từ lời dạy của Đức Phật và Tôn giả Xá Lợi Phất mà chúng ta có thể suy ra rằng, không thể viện dẫn lý do vì lòng hiếu thảo với ông bà cha mẹ, vì lòng thương con, thương cháu, vì tình yêu chồng/vợ, nghĩa anh em, bè bạn mà mình sát sinh, trộm cướp (lấy của không cho, lừa đảo chiếm đoạt, tham ô, tham nhũng, lấy cắp của công…), tà dâm, nói dối, cờ bạc, say nghiện; vì người thân người thương mà mình tham, sân, si, tạo các nghiệp bất thiện.