Nghiệp Quyết Định Trạng Thái Tái Sinh?

Đức Phật dạy một giáo lý được gọi là anatman hay vô ngã – không linh hồn hoặc không có tự ngã. Theo học thuyết này, không có “bản thân” theo nghĩa của một sự tồn tại vĩnh viễn, không thể thiếu, tự trị trong một sự tồn tại cá nhân.

Điều chúng ta nghĩ là bản thân, tính cách và bản ngã của chúng ta chỉ là những sáng tạo tạm thời của ngũ uẩn.

Theo ánh sáng của giáo lý này – vậy cái gì được tái sinh? Và nghiệp ở đâu? Khi được hỏi câu hỏi này, giáo sư Phật giáo Tây Tạng nổi tiếng Chogyam Trungpa Rinpoche đã mượn những khái niệm từ tâm lý học hiện đại nói rằng:

Những gì được tái sinh là chứng loạn thần kinh của chúng ta – nghĩa là thói quen xấu và vô minh của chúng ta được tái sinh – cho đến khi chúng ta thức tỉnh hoàn toàn.

Câu hỏi này là một câu hỏi phức tạp đối với nhiều Phật tử, và thường không có câu trả lời duy nhất. Chắc chắn, có những Phật tử tin vào sự tái sinh từ đời này sang đời khác, nhưng cũng có những người chấp nhận một giải thích hiện đại hơn.

Tái sinh đề cập đến chu kỳ lặp đi lặp lại của những thói quen xấu mà chúng ta có thể làm theo nếu chúng ta không có đủ hiểu biết về bản chất thật sự của chúng ta.

Nhưng vấn đề ở đây là Nguyễn Văn A, người tạo nghiệp “bất thiện” nhưng vẫn sống giàu sang hạnh phúc suốt đời. Trong khi đó Nguyễn Văn A1 lãnh hết hệ quả của nghiệp “bất thiện” do anh A gây ra. Nhưng cả 2 người chả ai biết ai! Điều này làm cho tính giáo dục và răn đe của nghiệp tái sinh bị suy yếu vì sự mơ hồ và không rõ ràng của nó.

Tuy nhiên, nhiều Phật tử thống nhất với niềm tin rằng hành động của chúng ta ảnh hưởng đến cả điều kiện hiện tại và tương lai, và thoát khỏi chu kỳ nghiệp của sự không hài lòng là có thể.