Trong chùa không nên có tiền, tôi không ở gần tiền được

Khi có người xin cúng tiền cho chùa, Đức pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thích Phổ Tuệ nói: "Trong chùa không nên có tiền, tôi không ở gần tiền được".

Nhà báo Trần Đăng Tuấn - Chủ tịch hội đồng quản lý Quỹ trò nghèo vùng cao với chương trình Cơm có thịt kể về dịp gặp Đức pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thích Phổ Tuệ tại chùa Giáng (xã Quang Lãng, huyện Phú Xuyên, Hà Nội).

Qua đó, ông cho rằng những vụ việc gây ồn ào dư luận ở một số ngôi chùa trong thời gian qua cũng là dịp để truyền thông về Chính pháp, chấn chỉnh hành đạo, gột lớp bụi rêu bám lên Phật Pháp.

Mấy người bạn của tôi có về chùa ở mấy ngày để làm phim tài liệu. Khi ấy là mùa đông. Họ là thanh niên mà không chịu nổi vì phòng ở rét lắm. Vậy mà cụ Pháp Chủ tuổi ấy vẫn ở như mọi người. Khi đó Cụ đã 93 tuổi (giờ cụ đã sang tuổi 103).

Người đứng đầu Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ, năm nay đã 103 tuổi, ở chùa tu hành 96 năm, là bậc chân tu quảng bác, được các đệ tử, Phật tử kính nể, ngưỡng vọng.

Mấy ai biết rằng một Đại lão Hòa thượng, Đức Pháp chủ đã suốt đời mình sống thanh bần lạc đạo, tụng kinh viết sách, tu tập dưới mái chùa làng khiêm tốn, thanh tịnh. Đó là chùa Ráng - Viên Minh tự (huyện Phú Xuyên, Hà Nội)

Chưa từng ra nước ngoài, không thích nơi phồn hoa đô hội, nhưng Đức Pháp chủ lại tự học kinh Phật đến thông tuệ, góp công hoàn thành nhiều công trình nghiên cứu, dịch thuật Phật học lớn như Đại từ điển Phật học, Đại tạng kinh Việt Nam, Phật học là tuệ học…

Không theo trào lưu du học Nhật bản những năm 1950 như các vị tăng thời đó, Ngài tu hành ẩn cư nơi thôn dã tại làng Ráng - Phú Xuyên - Hà Nội, sau 50 năm thọ đại giới năm 1987 Pháp chủ đương thời phái 3 cao tăng: Hòa thượng Kim Cương Tử, Hòa thượng Thích Thiện Siêu, Hòa thượng Thích Tâm Thông tới trụ xứ mời ông lên Hà Nội đảm trách các chức vụ của Giáo hội và chủ trì hiệu đính Đại Tạng Kinh điển.

Bao giờ ngài cũng nhận mình là một nhà sư làm ruộng, bởi gần như cả cuộc đời (cho đến lúc già yếu), ngài cùng các đệ tử tự cày ruộng, cấy lúa nuôi thân, chuyên tâm tu tập.

"Tôi sống đời hơn trăm tuổi, đã gần trăm năm xuất gia theo nghiệp là tu hành, nuôi thân chủ yếu bằng nghề làm ruộng, chưa từng dám lạm dụng một bát gạo, một đồng tiền của tín thí thập phương. Khi nào chư Phật, chư tổ cho gọi thì về thôi", ngài tâm sự.

Các phật tử đến chùa Ráng - Viên Minh tự cũng được yêu cầu không cúng vàng mã, không đốt tiền vàng. Vì vậy, đây là một trong số ít cơ sở thờ tự Phật giáo không có khói lửa của hành vi đốt vàng mã.

Căn phòng đơn sơ của đức Pháp chủ

Khi được suy tôn làm Pháp chủ, năm 2012, trước nghi lễ đón rước lớn, Ngài nói rằng đó là nghi lễ "ngoài sức tưởng tượng" của mình, và bày tỏ:

"Chúng tôi đã làm được những gì trong cuộc đời tu hành của mình mà dám nhận cái phúc lớn đó? Phúc là phải do tu mà có. Phúc thì nên tích mà không nên tán. Phúc không tích thêm mà cứ lạm hưởng thì rồi cũng hết. Khi đó phúc trở thành họa".

Đức Pháp chủ luôn răn dạy đệ tử rằng: Người xuất gia phải có trách nhiệm hiểu giáo lý của đạo Phật. Phải hiểu giáo lý của Phật Tổ ra đời vì lẽ gì, để cho người ta có thể chuyên tâm phụng đạo, giữ gìn Phật pháp.

Thư chúc Tết Xuân Kỷ Hợi của Đức Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam:

"Chúng ta xuất gia không phải để cầu an thân cho chính chúng ta, mà xuất gia để làm những điều Phật Tổ dạy chúng ta, làm những điều ích nước lợi dân, cứu khổ độ mê. Cho nên đi học phải nhớ thực hành", ông nói.

Thế nên, khi bàn về cơ sở vật chất, Ngài chỉ nói ngắn gọn: "Chùa to, giảng đường đẹp, phòng ốc sang dù sao cũng chỉ là phương tiện. Còn linh hồn của nó là thầy và trò trong quan hệ tu tập và hành trì".

Phật Pháp giản dị nhưng cũng quá sâu xa. Ai cũng hiểu được phần nào đó, nhưng không ai hiểu hết được. Vài chục dòng của Bát Nhã Tâm Kinh mà cả ngàn cuốn sách không diễn giải hết. Hiểu một ý lại thấy mở ra đâu đó muôn ngàn ý khác.

Thường thì ta nghĩ về Phật Giáo nghiêng về phía tâm - Từ Bi Hỷ Xả. Thế cũng đủ cho cuộc sống. Nhưng Phật Giáo đề cao Tuệ. Nhà Phật nói “Hiểu và Thương”. Thiếu Hiểu thì Thương dễ sa vào vô minh. Tà pháp hay bám vào chỗ đó.

Tiếc thay, không ít Phật tử mặc dù bước chân qua cổng chùa, cúi đầu trước Đức Phật, nhưng vẫn không hiểu được lẽ nhân duyên, nhân quả ở đời. Có những trường hợp mê tín mù quáng nên lễ bái quá nhiều, cung tiến xây chùa chiền phô trương đến chướng mắt, nhưng ngoài đời thì tâm không nghĩ lẽ hay, tay không làm việc thiện.

Rồi cũng có không ít người xuất gia tu hành nhưng vẫn bị vật chất níu kéo, cũng thích ngồi xe sang, xài điện thoại xịn, đón rước hoành tráng.